Czym jest ELIXIR?
ELIXIR (Elektroniczna Izba Rozliczeniowa) to system rozliczeń międzybankowych prowadzony przez Krajową Izbę Rozliczeniową S.A. (KIR). Jest to główny system przetwarzania przelewów krajowych w złotych pomiędzy bankami w Polsce.
System został uruchomiony w 1994 roku i od tego czasu przetwarza miliony transakcji dziennie. Dzięki ELIXIR możliwe jest przesyłanie pieniędzy między kontami w różnych bankach bez konieczności fizycznego przenoszenia gotówki.
Kluczowe fakty o ELIXIR
- Operator: Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. (KIR)
- Rok uruchomienia: 1994
- Liczba sesji dziennie: 3 sesje rozliczeniowe
- Dni robocze: poniedziałek-piątek (z wyjątkiem świąt)
- Waluta: PLN (złoty polski)
- Uczestnicy: wszystkie banki komercyjne i spółdzielcze w Polsce
Jak działa system ELIXIR?
ELIXIR działa na zasadzie rozliczeń netto (net settlement). Oznacza to, że banki nie przesyłają sobie pieniędzy po każdej transakcji, ale zbierają wszystkie przelewy i rozliczają je zbiorczo podczas sesji rozliczeniowych.
Proces przelewu ELIXIR krok po kroku
- Zlecenie przelewu - klient zleca przelew w swoim banku (przez internet, aplikację lub w oddziale)
- Weryfikacja - bank nadawcy sprawdza, czy na koncie są wystarczające środki
- Blokada środków - kwota przelewu jest blokowana na koncie nadawcy
- Wysłanie do KIR - bank wysyła zlecenie do systemu ELIXIR przed kolejną sesją
- Sesja rozliczeniowa - KIR przetwarza wszystkie zlecenia i oblicza salda między bankami
- Rozliczenie w NBP - Narodowy Bank Polski rozlicza salda między bankami
- Uznanie konta odbiorcy - bank odbiorcy otrzymuje informację i uznaje konto klienta
Dlaczego przelewy nie są natychmiastowe?
System ELIXIR został zaprojektowany w latach 90., kiedy technologia nie pozwalała na przetwarzanie transakcji w czasie rzeczywistym. Model sesyjny jest bardziej efektywny ekonomicznie - zamiast rozliczać miliony pojedynczych transakcji, banki rozliczają zagregowane salda.
Dla przelewów natychmiastowych stworzono osobny system - Express ELIXIR, który działa 24/7 i przetwarza przelewy w kilka sekund.
Sesje rozliczeniowe ELIXIR
W ciągu dnia roboczego odbywają się 3 sesje rozliczeniowe ELIXIR. Każda sesja ma określone godziny graniczne (cut-off times) - przelewy zlecone przed tą godziną zostaną przetworzone w danej sesji.
Harmonogram sesji ELIXIR
| Sesja | Godzina graniczna | Przetwarzanie | Środki u odbiorcy |
|---|---|---|---|
| Sesja 1 (poranna) | ok. 9:30 | 10:00-11:00 | ok. 11:30 |
| Sesja 2 (popołudniowa) | ok. 13:30 | 14:00-15:00 | ok. 15:30 |
| Sesja 3 (wieczorna) | ok. 16:00 | 16:30-17:30 | ok. 18:00 |
Uwaga: Dokładne godziny graniczne różnią się w zależności od banku. Sprawdź w swoim banku, do której godziny musisz zlecić przelew, aby został przetworzony w danej sesji.
Co się dzieje z przelewami zleconymi po ostatniej sesji?
Przelewy zlecone po godzinie granicznej ostatniej sesji (zazwyczaj po 16:00) zostaną przetworzone następnego dnia roboczego w pierwszej sesji porannej.
Kiedy przelew dojdzie do odbiorcy?
Czas realizacji przelewu ELIXIR zależy od kilku czynników:
Przelewy w dni robocze
- Zlecony rano (przed 9:30) - dojdzie tego samego dnia, około 11:30
- Zlecony w południe (przed 13:30) - dojdzie tego samego dnia, około 15:30
- Zlecony popołudniu (przed 16:00) - dojdzie tego samego dnia, około 18:00
- Zlecony wieczorem (po 16:00) - dojdzie następnego dnia roboczego
Przelewy w weekendy i święta
System ELIXIR nie działa w weekendy ani święta. Przelewy zlecone w te dni zostaną przetworzone w najbliższy dzień roboczy.
Przykład: przelew zlecony w sobotę zostanie przetworzony w poniedziałek (o ile poniedziałek nie jest świętem).
Przelewy pilne
Jeśli potrzebujesz, żeby przelew doszedł natychmiast, masz dwie opcje:
- Express ELIXIR - przelew dojdzie w kilka sekund, 24/7, cały rok
- Przelew wewnętrzny - jeśli odbiorca ma konto w tym samym banku, przelew zazwyczaj jest natychmiastowy
Limity i opłaty
Limity transakcji
System ELIXIR nie ma górnego limitu kwoty przelewu. Jednak poszczególne banki mogą ustanawiać własne limity dla klientów, zwłaszcza dla przelewów internetowych.
Typowe limity dzienne w bankach:
- Konto podstawowe: 20 000 - 50 000 PLN
- Konto premium: 100 000 - 500 000 PLN
- Konto firmowe: bez limitu lub limity indywidualne
Opłaty za przelewy ELIXIR
Większość banków oferuje darmowe przelewy ELIXIR w ramach standardowych pakietów kont. Opłaty mogą występować w przypadku:
- Kont bez pakietu lub z minimalną opłatą miesięczną
- Przekroczenia limitu darmowych przelewów
- Przelewów zlecanych w oddziale (zamiast przez internet)