Rodzaje przelewów bankowych - kompletny poradnik 2025

Wprowadzenie

W Polsce mamy dostęp do wielu systemów przelewów bankowych. Każdy z nich ma inne przeznaczenie, czas realizacji i koszty. Ten poradnik pomoże Ci zrozumieć różnice i wybrać najlepszą opcję.

Podział systemów przelewów

• Przelewy krajowe (PLN) - ELIXIR, Express ELIXIR, BLIK, SORBNET2
• Przelewy europejskie (EUR) - SEPA, SEPA Instant, TARGET2
• Przelewy międzynarodowe - SWIFT

Przelewy krajowe (PLN)

Do przelewów w złotych pomiędzy polskimi bankami służą cztery główne systemy:

ELIXIR - standardowy przelew krajowy

ELIXIR (Elektroniczna Izba Rozliczeniowa) to podstawowy system przelewów w Polsce, działający od 1994 roku. Obsługuje większość codziennych transakcji między bankami.

• Czas realizacji: kilka godzin do 1 dnia roboczego
• Dostępność: dni robocze (pon-pt), 3 sesje dziennie
• Koszt: zazwyczaj bezpłatny
• Limit: brak limitu kwoty
• Operator: Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR)

Kiedy wybrać: Standardowe płatności, faktury, opłaty - gdy czas nie jest krytyczny.

Express ELIXIR - przelew natychmiastowy

Express ELIXIR to system płatności natychmiastowych uruchomiony w 2012 roku. Przelewy realizowane są w kilka sekund, przez całą dobę.

• Czas realizacji: kilka sekund
• Dostępność: 24/7/365 (również w weekendy i święta)
• Koszt: 0-10 PLN (zależy od banku)
• Limit: do 100 000 PLN (może się różnić)
• Operator: Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR)

Kiedy wybrać: Pilne płatności, przelewy w weekend, ostatni dzień terminu.

BLIK - płatności mobilne

BLIK to polski system płatności mobilnych, który umożliwia szybkie przelewy na numer telefonu, płatności w sklepach i wypłaty z bankomatów.

• Czas realizacji: kilka sekund
• Dostępność: 24/7/365
• Koszt: zazwyczaj bezpłatny
• Limit: do 3 000 PLN na transakcję (przelew na telefon)
• Operator: Polski Standard Płatności (PSP)

Kiedy wybrać: Szybkie przelewy do znajomych, gdy znasz tylko numer telefonu odbiorcy.

SORBNET2 - przelewy wysokokwotowe

SORBNET2 to system rozliczeń brutto w czasie rzeczywistym (RTGS), obsługujący przelewy o dużej wartości. Jest prowadzony przez Narodowy Bank Polski.

• Czas realizacji: kilka minut (w czasie rzeczywistym)
• Dostępność: dni robocze, 7:30-18:00
• Koszt: zazwyczaj 5-20 PLN
• Limit: od 1 000 000 PLN (minimalny próg w niektórych bankach)
• Operator: Narodowy Bank Polski (NBP)

Kiedy wybrać: Bardzo duże transakcje, zakup nieruchomości, transakcje firmowe.

Przelewy europejskie (EUR)

Do przelewów w euro w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) służą systemy SEPA:

SEPA - standardowy przelew europejski

SEPA (Single Euro Payments Area) to jednolity obszar płatności w euro, obejmujący 36 krajów. Przelewy SEPA są traktowane jak krajowe - niezależnie od tego, czy wysyłasz pieniądze do Niemiec, Francji czy Hiszpanii.

• Czas realizacji: 1 dzień roboczy
• Dostępność: dni robocze (wg kalendarza TARGET2)
• Koszt: taki sam jak przelew krajowy (zasada SHA)
• Waluta: tylko EUR
• Zasięg: 36 krajów (UE + EOG + Szwajcaria + inne)

Kiedy wybrać: Standardowe płatności w euro do krajów europejskich.

SEPA Instant - natychmiastowy przelew europejski

SEPA Instant to system płatności natychmiastowych w euro, działający 24/7. Przelewy realizowane są w maksymalnie 10 sekund.

• Czas realizacji: do 10 sekund
• Dostępność: 24/7/365
• Koszt: niewiele wyższy niż SEPA standardowy
• Limit: do 100 000 EUR na transakcję
• Waluta: tylko EUR

Kiedy wybrać: Pilne płatności w euro, przelewy w weekend do krajów europejskich.

TARGET2 - przelewy wysokokwotowe w euro

TARGET2 to system rozliczeń brutto w czasie rzeczywistym dla transakcji w euro, prowadzony przez Europejski Bank Centralny. Służy głównie do rozliczeń międzybankowych i dużych transakcji.

• Czas realizacji: kilka minut (w czasie rzeczywistym)
• Dostępność: dni robocze, 7:00-18:00 CET
• Koszt: wyższy niż SEPA (opłaty TARGET2)
• Waluta: tylko EUR
• Operator: Europejski Bank Centralny (ECB)

Kiedy wybrać: Bardzo duże transakcje w euro, rozliczenia firmowe, pilne przelewy wysokokwotowe.

Przelewy międzynarodowe

SWIFT - przelewy na cały świat

SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) to globalna sieć komunikacji międzybankowej, umożliwiająca przelewy do praktycznie każdego kraju na świecie, w dowolnej walucie.

• Czas realizacji: 1-5 dni roboczych (zależy od krajów i banków pośredniczących)
• Dostępność: dni robocze
• Koszt: 20-100+ PLN (zależy od banku i waluty)
• Waluty: wszystkie główne waluty świata
• Zasięg: ponad 200 krajów, 11 000+ instytucji finansowych

Opcje podziału kosztów SWIFT

Kiedy wybrać: Przelewy poza Europę (USA, Azja, Afryka), przelewy w walutach innych niż EUR.

Przelewy wysokokwotowe - kiedy ich używać?

Systemy SORBNET2 i TARGET2 są przeznaczone do dużych transakcji. Oferują natychmiastowe rozliczenie (RTGS - Real-Time Gross Settlement), co oznacza, że każda transakcja jest rozliczana indywidualnie i natychmiast.

Kiedy warto użyć SORBNET2/TARGET2?

• Zakup nieruchomości - kwoty powyżej 1 mln PLN
• Transakcje firmowe - duże płatności B2B
• Pilne, duże przelewy - gdy ELIXIR/SEPA są za wolne
• Rozliczenia giełdowe - transakcje na papierach wartościowych

Różnice między SORBNET2 a TARGET2

Tabela porównawcza wszystkich systemów

Który przelew wybrać?

Przelew krajowy w PLN

• Nie spieszy mi się → ELIXIR (bezpłatny)
• Pilne, ale znam numer konta → Express ELIXIR
• Pilne, znam tylko telefon → BLIK
• Bardzo duża kwota (>1 mln PLN) → SORBNET2

Przelew w euro do Europy

• Standardowy, nieśpieszny → SEPA
• Pilny, musi dojść dziś → SEPA Instant
• Bardzo duża kwota → TARGET2

Przelew poza Europę lub w innej walucie

• Do USA, Azji, Afryki → SWIFT
• W USD, GBP, CHF, JPY... → SWIFT

Schemat decyzyjny

1. Jaka waluta?
   • PLN → przelewy krajowe
   • EUR do Europy → SEPA/SEPA Instant
   • Inna waluta lub poza Europę → SWIFT
2. Jak pilne?
   • Może poczekać → standardowy (ELIXIR, SEPA)
   • Musi dojść dziś → natychmiastowy (Express ELIXIR, SEPA Instant, BLIK)
3. Jaka kwota?
   • Do 100 000 PLN/EUR → standardowe systemy
   • Powyżej 1 mln → rozważ SORBNET2/TARGET2